De aardappeleters

olieverf op doek, 82 cm x 114 cm

Credits:
Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)

Van Gogh zag De aardappeleters als een meesterproef. Hij koos een moeilijke compositie om te bewijzen dat hij op weg was een goede figuurschilder te worden. Het schilderij moest de realiteit van het harde boerenleven verbeelden. De boeren gaf hij daarom grove gezichten en knokige werkhanden. Zo liet hij zien dat zij ‘met die handen die zij in den schotel steken zelf de aarde hebben omgespit en (…) dat zij hun eten zoo eerlijk verdiend hebben’.

Hij schilderde de vijf figuren in aardkleuren, ‘zoowat de kleur van een goed stoffigen aardappel, ongeschild natuurlijk.’ De boodschap van het schilderij was voor Van Gogh belangrijker dan correcte anatomie en technische perfectie. Hij was zeer tevreden met het resultaat. Zijn schilderij werd echter kritisch ontvangen omdat het zo donker van kleur was en de figuren vol fouten zaten. Tegenwoordig is De aardappeleters een van Van Goghs beroemdste werken.

Objectgegevens

F-nummer
F0082

JH-nummer
JH0764

Inventarisnummer
s0005V1962

Afmetingen
82 cm x 114 cm, 100 cm x 133 cm

Herkomst
Begin mei 1885 door de kunstenaar gezonden aan zijn broer Theo van Gogh, Parijs; na zijn overlijden op 25 januari 1891 geërfd door zijn weduwe Jo van Gogh-Bonger en hun zoon Vincent Willem van Gogh, Parijs; tot haar overlijden op 2 september 1925 beheerd door Jo van Gogh-Bonger, Bussum/Amsterdam/Laren; 10 juli 1962 overgedragen door Vincent Willem van Gogh, Laren aan de Vincent van Gogh Stichting, Amsterdam; 21 juli 1962 overeenkomst Vincent van Gogh Stichting en de Staat der Nederlanden waarin zorg en beheer van de collectie en plaatsing daarvan in een te realiseren Rijksmuseum Vincent van Gogh te Amsterdam aan de Staat wordt toevertrouwd; tot de opening van het museum op 2 juni 1973 in bruikleen gegeven aan het Stedelijk Museum, Amsterdam; vanaf 2 juni 1973 in permanent bruikleen gegeven aan het Rijksmuseum Vincent van Gogh, vanaf 1 juli 1994 Van Gogh Museum, Amsterdam.

kunstenaar
Vincent van Gogh

Credits
Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)

Tentoonstellingen

Amsterdam, Van Gogh Museum, De Aardappeleters: misser of meesterwerk?, 8 oktober 2021-13 februari 2022

Amsterdam, Van Gogh Museum, ‘Je liefhebbende Vincent’. Van Goghs mooiste brieven, 9 oktober 2020-10 januari 2021

Amsterdam, Van Gogh Museum, Munch : Van Gogh, 24 september 2015-17 januari 2016

Oslo, Munch Museum, Van Gogh + Munch, 9 mei-6 september 2015

Amsterdam, Van Gogh Museum, Van Gogh aan het werk, 1 mei 2013-13 januari 2014

Amsterdam, Hermitage Amsterdam, Vincent. Het Van Gogh Museum in de Hermitage Amsterdam, 29 september 2012-25 april 2013

Amsterdam, Van Gogh Museum, Van Goghs brieven. De kunstenaar aan het woord, 9 oktober 2009-3 januari 2010

Amsterdam, Van Gogh Museum, Van Gogh en de kleuren van de nacht, 13 februari-7 juni 2009

New York, Museum of Modern Art (New York), Van Gogh and the Colors of the Night, 21 september 2008-5 januari 2009

Amsterdam, Van Gogh Museum, De keuze van Vincent. Van Goghs Musée imaginaire, 14 februari-15 juni 2003

Amsterdam, Van Gogh Museum, Licht! Het industriële tijdperk 1750-1900. Kunst en wetenschap, technologie & samenleving, 20 oktober 2000-11 februari 2001, nr. zonder nr.

Boston, Museum of Fine Arts Boston, Van Gogh. Face to Face, 2 juli-24 september 2000

Los Angeles, Los Angeles County Museum of Art, Van Gogh’s Van Goghs. Masterpieces from the Van Gogh Museum, Amsterdam, 17 januari-16 mei 1999, nr. 6

Washington, National Gallery of Art, Van Gogh’s Van Goghs. Masterpieces from the Van Gogh Museum, Amsterdam, 4 oktober 1998-3 januari 1999, nr. 6

Tokyo, Seiji Togo Memorial Yasuda Kasai Museum of Art, Vincent van Gogh and his time. Van Gogh & Millet from the Vincent van Gogh Museum and the H.W. Mesdag Museum, 15 september-14 november 1993, nr. 2

Amsterdam, Rijksmuseum Vincent van Gogh, De aardappeleters van Vincent van Gogh, 11 juni-29 augustus 1993, nr. 14

Amsterdam, Rijksmuseum Vincent van Gogh, Vincent van Gogh. Schilderijen, 30 maart-29 juli 1990, nr. 7

Amsterdam, Rijksmuseum Vincent van Gogh, Van Gogh & Millet, 9 december 1988-26 februari 1989, nr. 19

Den Bosch, Noordbrabants Museum, Van Gogh in Brabant. Schilderijen en tekeningen uit Etten en Nuenen, 2 november 1987-10 januari 1988, nr. 43

Amsterdam, Rijksmuseum Vincent van Gogh, Vincent van Gogh in zijn Hollandse jaren. Kijk op stad en land door Van Gogh en zijn tijdgenoten 1870-1890, 13 december 1980-22 maart 1981, nr. 120

Bern, Kunstmuseum Bern, Vincent van Gogh. Collection du Musée National Vincent van Gogh à Amsterdam, 25 januari-15 april 1973, nr. 1

Straatsburg, Musée d’Art Moderne et Contemporain Strasbourg, Vincent van Gogh. Collection du Musée National Vincent van Gogh à Amsterdam, 22 oktober 1972-15 januari 1973, nr. 1

Bordeaux, Musée des Beaux-Arts (Bordeaux), Vincent van Gogh. Collection du Musée National Vincent van Gogh à Amsterdam, 21 april-20 juni 1972, nr. 1

Parijs, Orangerie des Tuileries, Vincent van Gogh. Collection du Musée National Vincent van Gogh à Amsterdam, 21 december 1971-10 april 1972, nr. 5

New York, Brooklyn Museum of Art, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 14 februari-4 april 1971, nr. 6

San Francisco, M.H. de Young Memorial Museum, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 11 december 1970-31 januari 1971, nr. 6

Baltimore, Baltimore Museum of Art, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 11 oktober-29 november 1970, nr. 6

Philadelphia (Pennsylvania), Philadelphia Museum of Art, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 28 februari-5 april 1970, nr. 6

Saint Louis (Missouri), City Art Museum of Saint Louis, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 20 december 1969-1 februari 1970, nr. 6

Los Angeles, Los Angeles County Museum of Art, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 14 oktober-1 december 1969, nr. 6

Londen, Hayward Gallery, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings of the Vincent van Gogh Foundation Amsterdam, 23 oktober 1968-12 januari 1969, nr. 38

Wolfsburg, Stadthalle Wolfsburg, Vincent van Gogh. Gemälde, Aquarelle, Zeichnungen, 18 februari-2 april 1967, nr. 10

Göteborg, Göteborgs Konstmuseum, Vincent van Gogh. Målningar, akvareller, teckningar, 30 december 1965-20 februari 1966, nr. 6

Stockholm, Moderna Museet, Vincent van Gogh. Målningar, akvareller, teckningar, 23 oktober-19 december 1965, nr. 6

Nuenen, Gemeentehuis, Vincent van Gogh. Schilderijen, aquarellen, tekeningen, 8 augustus-31 mei 1965, nr. zonder nr.

Gent, Museum voor Schone Kunsten (Gent), Vincent van Gogh. Schilderijen, aquarellen, tekeningen, 19 februari-28 maart 1965, nr. 2

Charleroi, Palais des Beaux-Arts (Charleroi), Vincent van Gogh. Schilderijen, aquarellen, tekeningen, 9 januari-9 februari 1965, nr. 2

New York, Solomon R. Guggenheim Museum, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 2 april-28 juni 1964, nr. 3

Washington, Washington Gallery of Modern Art, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 2 februari-19 maart 1964, nr. 3

Humlebaek, Louisiana Museum of Modern Art, Vincent van Gogh. Malerier og tegninger, 24 oktober-15 december 1963, nr. 3

Amsterdam, Stedelijk Museum Amsterdam, 150 jaar Nederlandse kunst. Schilderijen, beelden, tekeningen, grafiek 1813-1963, 6 juli-29 september 1963, nr. 97

Kansas City, William Rockhill Nelson Gallery of Art and Mary Atkins Museum of Fine Arts, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 7 februari-26 maart 1963, nr. 6

Detroit, Detroit Institute of Arts, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 11 december 1962-29 januari 1963, nr. 6

Pittsburgh (Pennsylvania), Carnegie Institute, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 18 oktober-4 november 1962, nr. 6

Recklinghausen, Kunsthalle Recklinghausen, Idee und Vollendung, 19 mei-15 juli 1962, nr. 22

Boston, Museum of Fine Arts Boston, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 22 maart-29 april 1962, nr. 6

Buffalo (New York), Albright Art Gallery, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 30 januari-11 maart 1962, nr. 6

Cleveland, Cleveland Museum of Art, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 5 december 1961-14 januari 1962, nr. 6

Baltimore, Baltimore Museum of Art, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 18 oktober-26 november 1961, nr. 6

Toronto, The Art Gallery of Toronto, Vincent van Gogh. Paintings-Drawings / Tableaux-Dessins, 10 februari-12 maart 1961, nr. 12

Winnipeg, Winnipeg Art Gallery, Vincent van Gogh. Paintings-Drawings / Tableaux-Dessins, 29 december 1960-31 januari 1961, nr. 12

Ottawa, National Gallery of Canada, Vincent van Gogh. Paintings-Drawings / Tableaux-Dessins, 17 november-18 december 1960, nr. 12

Montréal, Montreal Museum of Fine Arts, Vincent van Gogh. Paintings-Drawings / Tableaux-Dessins, 6 oktober-6 november 1960, nr. 12

Brussel, Palais des Beaux Arts, Le drame social dans l’art. De Goya à Picasso, 21 mei-30 juni 1960, nr. 74

Utrecht, Centraal Museum, Vincent van Gogh schilderijen en tekeningen, verzameling Ir. V.W. van Gogh, 18 december 1959-1 februari 1960, nr. 3

Seattle, Seattle Art Museum, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 7 maart-19 april 1959, nr. 7

Portland (Oregon), Portland Art Museum (Oregon), Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 28 januari-1 maart 1959, nr. 7

Los Angeles, Los Angeles County Museum of Art, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 10 december 1958-18 januari 1959, nr. 7

San Francisco, M.H. de Young Memorial Museum, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 6 oktober-30 november 1958, nr. 7

Mons, Museum voor Schoone Kunsten, Vincent van Gogh (1853-1890). Son art et ses amis, 22 maart-5 mei 1958, nr. 4

Deventer, De Muntentoren, Schilderijen van Vincent van Gogh, 31 januari-20 februari 1958, nr. 4

Schiedam, Stedelijk Museum Schiedam, Vincent van Gogh, 21 december 1957-27 januari 1958, nr. 4

Leiden, Museum De Lakenhal, Vincent van Gogh, 9 november-16 december 1957, nr. 4

Marseille, Musée Cantini, Vincent van Gogh, 12 maart-28 april 1957, nr. 10

Breda, Cultureel Centrum De Beyerd, Vincent van Gogh, 2-24 februari 1957, nr. 26

Newcastle upon Tyne, Laing Art Gallery, Vincent van Gogh. Paintings & Drawings, Mainly from the Collection of Ir. V.W. van Gogh, 11 februari-24 maart 1956, nr. 4

Manchester (Engeland), Manchester City Art Gallery, Vincent van Gogh. Paintings & Drawings, Mainly from the Collection of Ir. V.W. van Gogh, 17 december 1955-4 februari 1956, nr. 4

Liverpool, Walker Art Gallery, Vincent van Gogh. Paintings & Drawings, Mainly from the Collection of Ir. V.W. van Gogh, 29 oktober-10 december 1955, nr. 4

Amsterdam, Stedelijk Museum Amsterdam, Vincent van Gogh, 24 juni-september 1955, nr. 25

Antwerpen, Zaal Comité voor Artistieke Werking, Vincent van Gogh, 7 mei-19 juni 1955, nr. 52

New Orleans, Isaac Delgado Museum, Vincent van Gogh 1853-1890, 27 maart-20 april 1955, nr. 5

Miami, Lowe Gallery of the University of Miami, Vincent van Gogh 1853-1890, 24 februari-20 maart 1955, nr. 5

Palm Beach (Florida), Society of the Four Arts, Vincent van Gogh 1853-1890, 21 januari-13 februari 1955, nr. 5

Willemstad, Curaçaosch Museum, Vincent van Gogh, 19 december 1954-15 januari 1955, nr. 5

Zürich, Kunsthaus Zürich, Vincent van Gogh, 9 oktober-21 november 1954, nr. 2

Toledo (Ohio), Toledo Museum of Art, Vincent van Gogh 1853-1890, 7 maart-30 april 1954, nr. 30

Philadelphia (Pennsylvania), Philadelphia Museum of Art, Vincent van Gogh 1853-1890, 2 januari-28 februari 1954, nr. 30

Saint Louis (Missouri), City Art Museum of Saint Louis, Vincent van Gogh 1853-1890, 17 oktober-13 december 1953, nr. 30

Amsterdam, Stedelijk Museum Amsterdam, Eeuwfeest Vincent van Gogh, 23 juli-20 september 1953, nr. 22

Otterlo, Kröller-Müller Museum, Eeuwfeest Vincent van Gogh, 24 mei-19 juli 1953, nr. 22

Den Haag, Gemeentemuseum Den Haag, Vincent van Gogh, 30 maart-17 mei 1953, nr. 34

Eindhoven, Van Abbemuseum, Vincent van Gogh, 22 maart-4 mei 1952, nr. 7

Enschede, Rijksmuseum Twenthe, Vincent van Gogh, 20 februari-16 maart 1952, nr. 10

Alkmaar, Stedelijk Museum Alkmaar, Tentoonstelling schilderijen van Vincent van Gogh, 1 december 1951-1 januari 1952, nr. 1

Nijmegen, Waaggebouw, Tentoonstelling schilderijen van Vincent van Gogh, 3-26 november 1951, nr. 1

Arles, Musée Réattu, Vincent van Gogh en Provence, 5-27 mei 1951, nr. 9

Grenoble, Musée de Grenoble, Vincent van Gogh, 30 maart-2 mei 1951, nr. 9

Lyon, Musée de Lyon, Vincent van Gogh, 5 februari-27 maart 1951, nr. 9

Hilversum, Raadhuis Hilversum, Tentoonstelling Vincent van Gogh, 7 oktober-5 november 1950, nr. 1

Chicago, Art Institute of Chicago, Vincent van Gogh Paintings and Drawings. A Special Loan Exhibition, 1 februari-16 april 1950, nr. 7

New York, Metropolitan Museum of Art, Vincent van Gogh Paintings and Drawings. A Special Loan Exhibition, 21 oktober 1949-15 januari 1950, nr. 7

Middelburg, Kunstmuseum Middelburg, Van Gogh-tentoonstelling, 9 april-1 mei 1949, nr. 9

Den Haag, Gemeentemuseum Den Haag, Vincent van Gogh. Collectie ir. V.W. van Gogh, 12 oktober 1948-10 januari 1949, nr. 12

Amsterdam, Stedelijk Museum Amsterdam, Vincent van Gogh en zijn Nederlandse tijdgenoten, 25 juni-30 september 1948, nr. zonder nr.

Oslo, Kunstnernes Hus, Vincent van Gogh, 24 april-15 mei 1948, nr. 2

Bergen (Noorwegen), Kunstforening, Vincent van Gogh, 23 maart-18 april 1948, nr. 2

Glasgow, City Art Gallery, Vincent van Gogh 1853-1890. An Exhibition of Paintings and Drawings, 21 februari-14 maart 1948, nr. 6

Birmingham (Engeland), City Art Gallery, Vincent van Gogh 1853-1890. An Exhibition of Paintings and Drawings, 24 januari-14 februari 1948, nr. 6

Londen, Tate Gallery, Vincent van Gogh 1853-1890. An Exhibition of Paintings and Drawings, 10 december 1947-14 januari 1948, nr. 6

Groningen, Museum van Oudheden, Vincent van Gogh, 18 oktober-16 november 1947, nr. 8

Genève, Musée Rath, 172 oeuvres de Vincent van Gogh (1852-1890), 22 maart-20 april 1947, nr. 25

Parijs, Musée de l’Orangerie, Vincent van Gogh, 24 januari-15 maart 1947, nr. 25

Mons, Museum voor Schoone Kunsten, Vincent van Gogh, 27 december 1946-januari 1947, nr. 25

Brussel, Paleis voor Schoone Kunsten, Vincent van Gogh, 9 november-19 december 1946, nr. 25

Luik, Museum voor Schoone Kunsten, Vincent van Gogh, 12 oktober-3 november 1946, nr. 25

Amsterdam, Stedelijk Museum Amsterdam, Vincent van Gogh, 14 augustus-30 september 1946

Kopenhagen, Charlottenborg, Vincent van Gogh. Udstilling af malerier og tegninger, 22 juni-14 juli 1946, nr. 11

Malmö, Malmö Museum, Vincent van Gogh. Utställning anordnad till förmån för svenska hollandshjälpen, 29 mei-16 juni 1946, nr. 12

Göteborg, Göteborgs Konstmuseum, Vincent van Gogh. Utställning anordnad till förmån för svenska hollandshjälpen, 3-26 mei 1946, nr. 12

Stockholm, Nationalmuseum (Stockholm), Vincent van Gogh. Utställning anordnad till förmån för svenska hollandshjälpen, 8 maart-28 april 1946, nr. 12

Heerlen, Raadhuis Heerlen, Vincent van Gogh, 8-24 februari 1946, nr. 20

Maastricht, Bonnefantenmuseum, Vincent van Gogh, 12-28 januari 1946, nr. 20

Amsterdam, Stedelijk Museum Amsterdam, Vincent van Gogh, 14 september-1 december 1945, nr. zonder nr.

Amsterdam, E.J. van Wisselingh & Co, Nederlandsche schilderkunst. Meesterwerken uit de 19e eeuw, 10 augustus-10 september 1938, nr. 16

Eindhoven, Van Abbemuseum, Schilders van de Haagsche School, 11 juni-1 juli 1938, nr. 44

Kopenhagen, Charlottenborg, Vincent van Gogh. Malerier, tegninger, akvareller, januari 1938, nr. 3

Oslo, Kunstnernes Hus, Vincent van Gogh. Malerier, tegninger, akvareller, 3-24 december 1937, nr. 1

Parijs, Les nouveaux musées, Quai de Tokio, La vie et l’oeuvre de Van Gogh, juni-oktober 1937, nr. 24

San Francisco, California Palace of the Legion of Honor, Vincent van Gogh, 28 april-24 mei 1936, nr. 9

Cleveland, Cleveland Museum of Art, Vincent van Gogh, 25 maart-19 april 1936, nr. 9

Boston, Museum of Fine Arts Boston, Vincent van Gogh, 19 februari-15 maart 1936, nr. 9

Philadelphia (Pennsylvania), Philadelphia Museum of Art, Vincent van Gogh, 11 januari-10 februari 1936, nr. 9

New York, Museum of Modern Art (New York), Vincent van Gogh, 5 november 1935-5 januari 1936, nr. 9

Den Bosch, Centraal Noordbrabantsch Museum, Tentoonstelling Noord-Brabant, 6-31 juli 1935, nr. 35

Hilversum, Makkermacht, [titel onbekend], 29-30 november 1930

Amsterdam, Stedelijk Museum Amsterdam, Vincent van Gogh en zijn tijdgenooten, 6 september-2 november 1930, nr. 1

Amsterdam, Stedelijk Museum Amsterdam, Vincent van Gogh tentoonstelling ter gelegenheid van het internationale jeugdfeest der S.J.I., 15 mei-15 juni 1926, nr. 1

Amsterdam, Gebouw voor Beeldende Kunst, Vincent van Gogh tentoonstelling, 29 maart-11 mei 1924, nr. 2

Amsterdam, Genootschap van kunstenaren Moderne Kunstkring, Vincent van Gogh. Werken van genooten, 27 september-30 november 1915, nr. 1

Hamburg, Galerie Commeter, V. van Gogh, september 1914

Keulen, Kölner Kunstverein, V. van Gogh, juli-augustus 1914

Berlijn, Kunstsalon Paul Cassirer, Vincent van Gogh 30. März 1853 – 29. Juli 1890. Zehnte Ausstellung, 1 juni-5 juli 1914, nr. 9

Antwerpen, Zaal Comité voor Artistieke Werking, L’art contemporain. Salon 1914 / Kunst van Heden. Tentoonstelling 1914, 7 maart-5 april 1914, nr. 5

Utrecht, Vereeniging Voor de Kunst, Tentoonstelling van schilderijen door Vincent van Gogh, 9 september-2 oktober 1905, nr. 12

Amsterdam, Stedelijk Museum Amsterdam, Tentoonstelling Vincent van Gogh, 15 juli-1 september 1905, nr. 26

Parijs, Galerie Vollard, [Vincent van Gogh], december 1896-februari 1897

Amsterdam, Firma Buffa en Zonen, Vincent van Gogh, februari 1892, nr. 1

Literatuur

Overbruggen, Peter van, De ‘Aardappeleters’ geïnspireerd door een schilderij uit Eindhoven?, p. 59-62

Anfray, Louis, ‘Les mangeurs de pommes de terre’ dans l’oeuvre de Vincent van Gogh : réponse à l’article de M.L. Gans, p. 1, 7

Middag, I., Bóza, L., Os, H. van, [Mythe van gewone mensen] , 2000

Brouwer, Jaap, De aardappeleters en de literaire bronnen, p. 4-8

De aardappeleters van Van Gogh onderzocht, p. 2

Gelder, Jan Gerrit van, De aardappeleters van Vincent van Gogh, Amsterdam [etc.], 1949, p. 5-14

Adams, L. Schneider, Art across time, Boston … [et al.], 2007, p. 809

Jansen, J., Lührs, O., Art in light : lighting effects in painting and sculpture : art and technologie, Deventer, 1985

Janson, H.W., Rosenblum, Robert, Art of the nineteenth century : painting and sculpture, London, cop. 1984, p. 352

Veen, Wouter van der, Attacked at the very root : an investigation into Van Gogh’s last days, Strasbourg, 2020, p. 33-34

Brugger, Ingried, Eipeldauer, H., Bendiner, K., Augenschmaus : vom essen im stilleben, München, 2010

Standring, Timothy, Tilborgh, Louis van, Kelly, Simon, Kendall, Richard, Meedendorp, Teio, Coon, A.R., Becoming van Gogh, Denver, 2012, p. 16-17, 29, 33, 57, 68, 74

Beeldende Kunst, Utrecht

Türk, K., Bilder der Arbeit : eine ikonografische Anthologie, Wiesbaden, 2000, p. 118

Sonnemans, Gerard, Pigmans, Jurgen, Cuijpers, Theo, Blikken op Brabant : de canon van Nederland in Noord-Brabants perspectief, ‘s-Hertogenbosch, 2012, p. 169

Stark, D., Charles de Groux’s le Bénédicité : a source for Van Gogh’s Les mangeurs de pommes de terre, p. 205-208

Erickson, Kathleen Powers, The christian century : from preaching to painting : Van Gogh’s religious zeal, p. 300-302

Hulsker, Jan, The complete works of Vincent van Gogh, Tokyo, 1978, vol. 1, pl. 50.

Fischer, Hervé, Les couleurs de l’Occident : de la Préhistoire au XXIe siècle, Paris, 2019, p. 19-191

Welkerling, B., Die Kartoffelesser Vincent van Goghs : konzeptionierung eines Bildes kulturhistorischen Bezüge und sein Stellenwert in Hinsicht auf das Gesamtwerk des Künstlers, Hannover, 1991

Arison, L., Folberg, N., Discovering the connections : travels with Van Gogh and the Impressionists, New York, 2007, p. 29, 31

Haggarty, J.M., Edward King 1862-1951 : the Portsmouth painter who influenced Van Gogh, Old Portsmouth, 2012, p. 2-6

Werness, H.B., Essays on Van Goghs symbolism, Santa Barbara, 1972, p. 76

The example of Vincent van Gogh : denying forms, systems and academicism in art and religion, p. 236-238

Hendriks, Ella, Johnson jr., C. Richard, Loeff, Luuk van der, First international workshop on image processing for artist identification, Amsterdam, 2007, p. 31, 38

Schneider, Angela, Daemgen, A., Tinterow, G., Französische Meisterwerke des 19. Jahrhunderts aus dem Metropolitan Museum of Art, New York, Berlin, 2007

Gelder, Jan Gerrit van, De Genesis van de aardappeleters (1885) van Vincent van Gogh, p. 6-8

Livesey, Ruth, George Eliot and Van Gogh: radiant realism, z.p.

Sgarbi, V., Gli immortali, Milano, 1999, p. 187

Grisebach : Van Gogh bis Twombly : Ausgewählte Werke = selected works, Berlin, 2015, [unpaged]

Gera, Judit, A hétköznapi világ büvölete, Budapest, 2000, p. 66

Vanbeselaere, Walther, Vermeylen, August, De hollandsche periode (1880-1885) in het werk van Vincent van Gogh (1853-1890), Antwerpen, 1937, p. 296-297, 353-372, 414

Marius, G.H., De Hollandsche schilderkunst in de negentiende eeuw, Den Haag, 1920, pl. 129

Ayala, R. de, Guéno, J.-P., Prose, F., Illustrated letters : artists and writers correspond, New York, 1999, p. 107

Guzzoni, Mariella, In viaggio con Vincent, Bergamo, 2010

Schütz, K., Das Interieur in der Malerei, München, 2009, p. 310-311

Kelly, Simon, Dijk, Maite van, Bakker, Nienke, Yoder, Abigail, Jean-François Millet : sowing the seeds of Modern Art, Bussum, 2019, p. 123

Kelly, Simon, Dijk, Maite van, Bakker, Nienke, Yoder, Abigail, Jean-François Millet : zaaier van de moderne kunst, Bussum, 2019, p. 123

Pelsers, Lisette, Kooten, T. van, Bremer, J., Kröller-Müller Museum, Otterlo, 2015, p. 72-73

Moens, Bart G., De kunstenaarsopleiding van Vincent van Gogh in Brussel, Brussel, 2012, p. 24

Echte, B., Feilchenfeldt, Walter, Jr., Cordioli, P., Kunstsalon Paul Cassirer : die Ausstellungen 1912 – 1914, Wädenswil, 2016, p. 698, 762

Faass, Martin, Klarmann, Julia, Nouwen, Margreet, Prins, Laura, Liebermann und Van Gogh : eine Ausstellung der Liebermann-Villa am Wannsee, Berlin, Köln, 2015, p. 39, 90-102, 108

Bailey, Martin, Living with Vincent van Gogh : the homes & landscapes that shaped the artist, London, 2019, p. 89-90

Eiling, Alexander, Krämer, Felix, Schroll, Elena, Making Van Gogh : a German love story, Frankfurt am Main, 2019, p. 333

Anfray, Louis, Les Mangeurs de Pommes de terre dans l’oeuvre de Van Gogh : lithographies et tableaux, documents inédits, p. 11-21

Cogeval, Guy, Patry, Sylvie, Guégan, Stéphane, Masterpieces from Paris : Van Gogh, Gauguin, Cézanne and beyond : post-impressionism form the Musée d’Orsay, Canberra, 2009, p. 63-64

Darley, Esther, Suijver, Renske, Masterpieces in the Van Gogh Museum, Amsterdam, 2019, p. 46-47

Darley, Esther, Suijver, Renske, Meesterwerken in het Van Gogh Museum, Amsterdam, 2019, p. 46-47

Coutagne, Denis, Le midi de Van Gogh, Marseille, [s.a.], p. 11

Kelly, Simon, Dijk, Maite van, Bakker, Nienke, Yoder, Abigail, Millet and Modern Art : from Van Gogh to Dalí, Amsterdam, 2019, p. 123

Reynaerts, Jenny, Mirror of reality : 19th-century painting in the Netherlands, [Amsterdam], 2019, p. 301-302

Dijk, Maite van, Bruteig, Magne, Jansen, Leo, Heller, Reinhold, Lloyd, Jill, Schneede, Uwe M., Munch : Van Gogh, Brussel, 2015, p. 13, 96-98

Hulsker, Jan, The new complete Van Gogh : paintings, drawings, sketches, Amsterdam, 1996, p. 162, 168-169, 172

Williamson, Paul, Brouwer, Ton de, Prins, Laura, Hackney, Stephen, The new potato eaters : Van Gogh in Nuenen 1883-1885, Cambridge, 2015, p. 8, 12, 28, 48, 50, 56-57, 64, 81,123

Brettell, Richard Robson, Eisenman, Stephen Frederick, Nineteenth-century art in the Norton Simon Museum, volume 1, New Haven, 2006

Raskin, R., On the “Vincent” Signature and the Values Embodied in ‘The Potato Eaters’, p. 391-396

Hoek, Jack van, Een onbekend object op De aardappeleters geïdentificeerd, p. 12-13

Gedo, John E., Portraits of the artist : psychoanalysis of creativity and its vicissitudes, London, 1989, p. 134

Gelder, Jan Gerrit van, The potato eaters : in the collection V.W. van Gogh, Amsterdam, London, [s.a.], p. 3-12

Dekkers, Diewertje, Tilborgh, Louis van, The potato eaters by Vincent van Gogh = de aardappeleters van Vincent van Gogh, Zwolle, 1993, p. 1-111

Salaman, R.N., The potato in the realm of art, p. 592-593

Feinstein, H., Reading images : meaning and metaphor, Reston, 1996, p. 83-84

Bakker, Nienke, Jansen, Leo, Luijten, Hans, The real van Gogh : the artist and his letters, Londen, 2010, p. 14, 23, 25-26, 33, 65, 78, 80, 82, 239

Krüger, Matthias, Das relief der farbe : Pastose Malerei in der französischen Kunstkritik 1850-1890, Berlin, 2007, p. 111-112, 177, 210, 212-214, 220-221

Uitert, Evert van, Hoyle, Michael, Crimpen, Han van, The Rijksmuseum Vincent van Gogh, Amsterdam, 1987, p. 142-143

Paternotte-Limburg, Yvonne, Rijksmuseum Vincent van Gogh Amsterdam : guide to the collection of paintings, Amsterdam, 1979, [unpaged]

Heijbroek, J.F., Henkels, Herbert, Het Rijksmuseum voor moderne kunst van Willem Steenhoff : werkelijkheid of utopie?, p. 202, 206

Dirven, Ron, Klarenbeek, H., Bodt, Saskia de, Schilders van Dongen, Schiedam, 2008, p. 64-68

Boime, Albert, A source for Van Gogh’s potato-eaters, p. 249-253

Soesman, A., Een speurtocht naar het geniale : genezende krachten in schilder- en tekenkunst, Den Haag, 2001

Reynaerts, Jenny, Spiegel van de werkelijkheid : 19de-eeuwse schilderkunst in Nederland, [Amsterdam], 2019, p. 301-302

Coyle, Laura, The Still-life paintings of Vincent van Gogh and their context, Ann Arbor, 2007

Tilborgh, Louis van, Summer presentation of The potato eaters by Vincent van Gogh, p. 2-7

Bailey, Martin, The sunflowers are mine : the story of Van Gogh’s masterpiece, London, 2013, p. 28

Defeyt, Catherine, Marechal, Dominique, Vandepitte, Francisca, Survey on Van Gogh’s early painting technique through the non‑invasive and multi analytical study of ‘Head of peasant’, [unpaged]

Derkert, Carlo, Theory and practice in Van Gogh’s Dutch painting, p. 109-117

Hoek, Jack van, De totstandkoming van De aardappeleters, p. 36-40

Groom, Gloria, Tilborgh, Louis van, Hendriks, Ella, Meedendorp, Teio, Van Gogh’s bedrooms, Chicago, 2016, p. 53

Rathbone, Eliza E., Robinson, W.H., Steele, E., Albro, Sylvia, Travers Newton, H., Olmsted, Galina K., Van Gogh’s repetitions, New Haven, 2013, p. 11-12, 22, 29-30

Vellekoop, Marije, Hendriks, Ella, Jansen, Leo, Meedendorp, Teio, Bakker, Nienke, Dijk, Maite van, Van Gogh’s studio practice, Amsterdam, 2013, p. 28, 220-221, 235, 300, 302

Havlicek, William J., Van Gogh’s untold journey : revelations of faith, family, and artistic inspiration, Amsterdam, 2010, p. 130, 141-142

Curiger, Bice, Van Gogh – Duchamp : Huile et feu ?, Arles, 2017, p. 67-68

Heugten, Sjraar van, Rovers, Eva, Van Gogh & co, Otterlo, 2015, p. 16-17

Heslewood, Juliet, Van Gogh : a life in places, London, 2019, p. 78

Stein, Susan Alyson, Van Gogh : a retrospective, New York, 1986, p. 61

Heugten, Sjraar van, Curiger, Bice, Clergue, Yolande, Van Gogh : colours of the north, colours of the south, Arles, 2014, p. 56-57, 60

Heugten, Sjraar van, Curiger, Bice, Clergue, Yolande, Van Gogh : coulours du nord, coulours du sud, Arles, 2014, p. 56-57, 60

Homburg, Cornelia, Kelly, Simon, Prins, Laura, Reynaerts, Jenny, Van Gogh : into the undergrowth, Cincinnati, 2016, p. 27

Mèredieu, Florence de, Van Gogh : l’argent, l’or, la couleur, Paris, 2011, p. 81-83, 87, 94, 116-117, 164

Westheider, Ortrud, Philipp, Michael, Heugten, Sjraar van, Hortolani, Valerie, Koldehoff, Stefan, Rathbone, Eliza E., Tostmann, Oliver, Vellekoop, Marije, Zimmermann, Michael F., Van Gogh : still lifes, Munich, 2019, p. 14, 117, 120, 124, 127, 194, 206, 227

Stolwijk, Chris, Suijver, Renske, Berger, Helewise, Dieltjes, Esther, Hendriks, Ella, Van Gogh : the adventure of becoming an artist, Tokyo, 2010, p. 18, 245, 260

Adler, K., Heugten, Sjraar van, Homburg, Cornelia, Van Gogh : the man and the earth, Milano, 2014, p. 21, 29, 79

Vellekoop, Marije, Bakker, Nienke, Dijk, Maite van, Hendriks, Ella, Van Gogh aan het werk, Amsterdam, 2013, p. 86 -89, 236, 269

Bakker, Nienke, Van Gogh aan het werk : hoogtepunten, Amsterdam, 2013, p. 8-9

Silverman, Debora, Van Gogh and Gauguin : the search for sacred art, New York, 2000, p. 18

House, John, Van Gogh and impressionism, Amsterdam, 2012, p. 7-8, 61

Veldhorst, Natascha, Van Gogh and music : a symphony in blue and yellow, New Haven, 2018, p. 90-91

Kendall, Richard, Heugten, Sjraar van, Stolwijk, Chris, Van Gogh and nature, Williamstown, 2015, p. 42, 55

Heugten, Sjraar van, Pissarro, Joachim, Stolwijk, Chris, Bruin, Geeta, Dijk, Maite van, Field, Jennifer, Richards, L., Van Gogh and the colours of the night, Amsterdam, 2008, p. 7, 9, 11, 30, 63-66, 68-70, 77-78, 81, 102, 104-110, 135

Pollock, Griselda, Van Gogh and the poor slaves : images of rural labour as modern art, p. 406-432

Vellekoop, Marije, Bakker, Nienke, Dijk, Maite van, Geldof, Muriel, Hendriks, Ella, Reissland, Birgit, Van Gogh at work, Amsterdam, 2019, p. 86, 89, 236

Heugten, Sjraar van, Pissarro, Joachim, Stolwijk, Chris, Bruin, Geeta, Dijk, Maite van, Field, Jennifer, Tonon, V., Van Gogh e i colori della notte, Amsterdam, 2008, p. 7, 9, 11, 30, 63-66, 68-70, 77-78, 81, 102, 104-108, 110, 135

Heugten, Sjraar van, Pissarro, Joachim, Stolwijk, Chris, Bruin, Geeta, Dijk, Maite van, Field, Jennifer, Van Gogh en de kleuren van de nacht, Amsterdam, 2008, p. 7, 9, 11, 30, 63-66, 68-70, 77-78, 81, 102, 104-108, 110, 135

Dumas, Charles, Mast, M. van der, Van Gogh en Den Haag, Zwolle, cop. 1990, p. 154

House, John, Van Gogh en het impressionisme, Amsterdam, 2012, p. 7-8, 58

Conisbee, Philip, Heugten, Sjraar van, Tilborgh, Louis van, Van Gogh & Millet, Amsterdam ; Zwolle, 1988, p. 64-65

Heugten, Sjraar van, Pissarro, Joachim, Stolwijk, Chris, Bruin, Geeta, Dijk, Maite van, Field, Jennifer, Warnant, C., Van Gogh et les couleurs de la nuit, Amsterdam, 2008, p. 7, 9, 11, 30, 63-66, 68-70, 78, 84, 102, 104-108, 110, 135

Dorn, Roland, Keyes, G., Rishel, Joseph .J., Sachs, K., Van Gogh face to face : the portraits, Detroit, 2000, p. 41-44, 58, 90, 144-145, 165-166, 168, 171

Uitert, Evert van, Van Gogh in Brabant : schilderijen en tekeningen uit Etten en Nuenen, Zwolle, cop. 1987, p. 175-77

Heugten, Sjraar van, Vellekoop, Marije, Jansen, Leo, Moens, Bart G., Van Gogh in de Borinage : de geboorte van een kunstenaar, Brussel, 2015, p. 26-27

Dumas, Ann, Ferretti Bocquillon, Marina, Van Gogh in Paris, London, 2013, p. 10

Heugten, Sjraar van, Van Gogh in Provence : modernizing tradition, Arles, 2016, p. 25, 44-45, 61-62, 67

Leeuw, Ronald de, Van Gogh Museum : schilderijen en pastels, Zwolle, 1993, p. 64-67

Thomson, Belinda, Van Gogh paintings : the masterpieces, London, 2018, p. 26-27

Curiger, Bice, Alizart, Mark, Criqui, Jean-Pierre, Ghenie, Adrian, Grenier, Catherine, Heiser, Jörg, Heugten, Sjraar van, Kaenel, Phillippe, Luquet-Gad, Ingrid, Renié, Pierre-Lin, Rist, Pipilotti, Roob, Alexander, Rousseau, Pascal, Thiellement, Pacôme, Vallos, Fabien, Van Gogh pre-Pop, Arles, 2018, p. 30

Thomson, Belinda, Van Gogh schilder : de meesterwerken, Amsterdam, 2016, p. 26-28, 188

Heugten, Sjraar van, Pissarro, Joachim, Stolwijk, Chris, Bruin, Geeta, Dijk, Maite van, Field, Jennifer, Erdorf, R., Van Gogh und die Farben der Nacht, Amsterdam, 2008, p. 7, 9, 11, 30, 63-66, 68-70, 77-78, 84, 102, 104-109, 134

Heugten, Sjraar van, Pissarro, Joachim, Stolwijk, Chris, Bruin, Geeta, Dijk, Maite van, Field, Jennifer, Van Gogh y los colores de la noche, Amsterdam, 2008, p. 7, 9, 11, 30, 63-66, 68-70, 77-78, 81, 102, 104-108, 110, 135

Roskill, Mark W., Van Gogh, Gauguin and French painting of the 1880s : a catalogue raisonné of key works, Ann Arbor, 1970, p. 6-7

Fonsmark, Anne-Birgitte, Van Gogh, Gauguin, Bernard : friction of ideas, Charlottenlund, 2014, p. 30

Heugten, Sjraar van, Berger, Helewise, Prins, Laura, Van Goghs intimi : vrienden, familie, modellen, Zwolle, 2019, p. 53

Jansen, Leo, Suijver, Renske, Blokland, Ann, Vincent, Amsterdam, 2012, p. 84-85

Delrue, Mark, Vincent : kunstschilder, briefschrijver, godzoeker, Antwerpen, 2015, p. 40-44

Faille, Jacob Baart de la, Montagu-Pollock, P., Terrasse, Charles, Vincent van Gogh, Paris, 1939, p. 96

Faille, Jacob Baart de la, Vincent van Gogh : Gemälde, Berlin, 1928, vol. 1, p. 33, vol. 2, pl. XXI

Sirigatti, Cristina, Vincent van Gogh : het complete geschilderde werk, Noordwijkerhout, 2018, p. 30-33

Bomford, David, Bakker, Nienke, Suijver, Renske, Cohen Tervaert, Renske, Aurisch, Helga K., Minton, Laura, Woodall, Dena M., Vincent van Gogh : his life in art, Houston, 2019, p. 14, 15, 33, 70, 74, 76, 80, 161

Heugten, Sjraar van, Pissarro, Joachim, Stolwijk, Chris, Bruin, Geeta, Dijk, Maite van, Field, Jennifer, Warnant, C., Vincent van Gogh : les couleurs de la nuit, Amsterdam, 2008, p. 7, 9, 11, 30, 63-66, 68-70, 78, 84, 102, 104-108, 110, 135

Turnbull, A., Vincent van Gogh : one week of paintings : April 9th – 15th 1888, [S.l., 1978], p. 10

Dorkin, Molly, Vincent van Gogh : paysanne devant une chaumière, London, 2020, p. 6, 20

Heugten, Sjraar van, Tilborgh, Louis van, Uitert, Evert van, Vincent van Gogh : schilderijen, Milaan, 1990, p. 47-49

Homburg, Cornelia, Reynaerts, Jenny, Greer, Joan Eileen, Sund, Judy Ellen, Vincent van Gogh : timeless country – modern city, Milano, 2010, p. 75, 77-78, 81

Prins, Laura, Vincent van Gogh als graficus : de kunst van het black and white, Valkenswaard, 2015, p. 4, 10-11, 25-27

Dekkers, Diewertje, Heugten, Sjraar van, Leeman, Fred, Leeuw, Ronald de, Pennock, Hanna, Tilborgh, Louis van, Vincent van Gogh and his time : Van Gogh & Millet from the Vincent van Gogh Museum and the H.W. Mesdag Museum, [Tokyo], 1993, p. 34-35

Feilchenfeldt, Walter, Jr., Veenenbos, H., Vincent van Gogh and Paul Cassirer, Berlin : the reception of Van Gogh in Germany from 1901 tot 1914, Zwolle, 1988, p. 83

Blotkamp, Carel, Vincent van Gogh between earth and heaven : the landscapes, Ostfildern, 2009, p. 62, 77, 101-102, 296

Heugten, Sjraar van, Pissarro, Joachim, Stolwijk, Chris, Bruin, Geeta, Dijk, Maite van, Field, Jennifer, Tonon, V., Vincent van Gogh e i colori della notte, Amsterdam, 2008, p. 7, 9, 11, 30, 63-66, 68-70, 77-78, 81, 102-109, 135

The Vincent van Gogh Museum, Amsterdam : an art gallery par excellence, p. 52

Tilborgh, Louis van, Vellekoop, Marije, Vincent van Gogh paintings : Volume I : Dutch period 1881-1885 : Van Gogh Museum, Amsterdam ; Blaricum ; London, 1999, p. 136-145

Tilborgh, Louis van, Vellekoop, Marije, Vincent van Gogh schilderijen : Nederlandse periode, 1881-1885 : Van Gogh Museum : 1, Amsterdam ; Blaricum, 1999, p. 136-145

Heugten, Sjraar van, Pissarro, Joachim, Stolwijk, Chris, Bruin, Geeta, Dijk, Maite van, Field, Jennifer, Erdorf, R., Vincent van Gogh und die Farben der Nacht, Amsterdam, 2008, p. 7, 9, 11, 30, 63-66, 68-70, 77-78, 84, 102, 104-109, 134

Jaffé, Hans, Vincent van Goghs “Aardappeleters” : het ontstaan van een schilderij

Jong, J.M. de, Vincents ‘Aardappeleters’ als gedachtenismaaltijd, p. 10-12

Batchen, Geoffrey, Caylor, Sarah, What of Shoes? : Van Gogh and art history, Leipzig, 2009, p. 6-7

Faille, Jacob Baart de la, Gelder, Jan Gerrit van, Hammacher, A.M., The works of Vincent van Gogh : his paintings and drawings, Amsterdam, 1970, p. 70-71, 614-615

The world of Van Gogh, [S.l], 1989, p. 4-5

Tilborgh, Louis van, Zomerpresentatie : De aardappeleters van Vincent van Gogh, p. 2-7

Gerritse, Bregje, De aardappeleters : Van Goghs eerste meesterwerk, Amsterdam, 2021, p. 12, 14, 16-18, 43-49, 54-55, 89

Gerritse, Bregje, The potato eaters : Van Gogh’s first masterpiece, Amsterdam, 2021, p. 12, 14, 16-18, 43-49, 54-55, 89

Fossi, Gloria, De Marco, Danilo, Dondero, Mario, In search of Van Gogh : capturing the life of the artist through photographs and paintings, New York, 2021, p. 70

Boersema, Pieter, De analyse van De Aardappeleters : Vincent van Gogh, 1885, p. 149-151

Hofstra, Feikje Wimmie, De Haagse streken van Vincent van Gogh 30-03-1953 – 29-07-1890, Den Haag, 2019, p. 22-24, 184

Hofstra, Feikje Wimmie, Experience Vincent van Gogh in The Hague 30-03-1853 – 29-07-1890, Den Haag, 2019, p. 22-24, 184

Kahng, Eik, Cronan, Todd, Misteli, David, Rainof, Rebecca, Skokowski, Rachel, Heugten, Sjraar van, Young, Marnin, Through Vincent’s eyes : Van Gogh and his sources, New Haven, 2021, p. 70-71, 106-108

Naifeh, Steven, Van Gogh and the artists he loved, New York, 2021, p. xvi, 24, 28, 49, 74, 79, 176, 194

Tibbe, L., Aardappeleters : een laag-bij-de-gronds thema in de schilderkunst : 1885-1905

Heteren, Marjan van, Stolwijk, Chris, Hopmans, Anita, Rikhof, Maaike, Van Gogh, Cézanne, Le Fauconnier & De Bergense School, Zwolle, 2023, p. 43