Na een langdurige mentale inzinking had Van Gogh zijn zelfvertrouwen verloren, als mens en als schilder. Hij durfde een tijd lang niet naar buiten en voelde zich nutteloos. Om weer zelfvertrouwen te kweken, begon hij met het kopiëren van prenten – iets wat beginnende schilders deden.
Dit schilderij is een kopie van een prent naar Jean-François Millet (1814-1875). Het is in de loop der tijd sterk verkleurd. Oorspronkelijk zat er veel meer contrast in. Het is nu een blauwgroen landschap, waarin de zwarte vogels (kraaien of roeken) scherp afsteken.
Objectgegevens
F-nummer
F0632
JH-nummer
JH1882
Inventarisnummer
s0175V1962
Afmetingen
72.1 cm x 92.0 cm, 92.0 cm x 112.0 cm
Herkomst
Eind april 1890 waarschijnlijk door de kunstenaar vanuit Saint-Rémy-de-Provence gezonden aan zijn broer Theo van Gogh, Parijs; na zijn overlijden op 25 januari 1891 geërfd door zijn weduwe Jo van Gogh-Bonger en hun zoon Vincent Willem van Gogh, Parijs; tot haar overlijden op 2 september 1925 beheerd door Jo van Gogh-Bonger, Bussum/Amsterdam/Laren; 1917-19 in bruikleen gegeven door Jo van Gogh-Bonger aan het Rijksmuseum, Amsterdam; vanaf 22 oktober 1931 in bruikleen gegeven door Vincent Willem van Gogh, Laren aan het Stedelijk Museum, Amsterdam; 10 juli 1962 overgedragen door Vincent Willem van Gogh, Laren aan de Vincent van Gogh Stichting, Amsterdam (bekrachtigd 28 december 1970); 21 juli 1962 overeenkomst Vincent van Gogh Stichting en de Staat der Nederlanden waarin zorg en beheer van de collectie en plaatsing daarvan in een te realiseren Rijksmuseum Vincent van Gogh te Amsterdam aan de Staat wordt toevertrouwd; tot de opening van het museum op 2 juni 1973 in bruikleen gegeven aan het Stedelijk Museum, Amsterdam; vanaf 2 juni 1973 in permanent bruikleen gegeven aan het Rijksmuseum Vincent van Gogh, vanaf 1 juli 1994 Van Gogh Museum, Amsterdam.
kunstenaar
Vincent van Gogh
Credits
Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)
Tentoonstellingen
Londen, National Gallery (London), After Impressionism, 25 maart-13 augustus 2023
Saint Louis (Missouri), Saint Louis Art Museum, Millet and Modern Art: From Van Gogh to Dalí, 16 februari-7 september 2020
Amsterdam, Van Gogh Museum, Jean-François Millet. Zaaier van de moderne kunst, 4 oktober 2019-12 januari 2020
Melbourne, National Gallery of Victoria, Van Gogh and the Seasons, 28 april-12 juli 2017
Arles, Fondation Vincent van Gogh Arles, Van Gogh en Provence : la tradition modernisée, 14 mei-11 september 2016
Vicenza, Basilica Palladiana, Tutankhamon Caravaggio Van Gogh. La sera e i notturni dagli Egizi al Novecento, 24 december 2014-2 juni 2015
Amsterdam, Van Gogh Museum, Van Gogh aan het werk, 1 mei 2013-13 januari 2014
Remagen, Arp Museum Bahnhof Rolandseck, Lichtgestöber. Der Winter im Impressionismus, 11 november 2012-14 april 2013
Zürich, Kunsthaus Zürich, Ein Wintermärchen. Der Winter in der Kunst von der Renaissance bis zum Impressionismus, 10 februari-29 april 2012
Wenen, Kunsthistorisches Museum, Wintermärchen. Winter-Darstellungen in der europäischen Kunst von Bruegel bis Beuys, 18 oktober 2011-8 januari 2012
Nagoya, Aichi Prefectural Museum of Art, Van Gogh in context, 26 juli-25 september 2005, nr. 107
Ōsaka, National Museum of Art, Van Gogh in context, 31 mei-18 juli 2005, nr. 107
Tokyo, National Museum of Modern Art (Tokyo), Van Gogh in context, 23 maart-22 mei 2005, nr. 107
Amsterdam, Van Gogh Museum, De keuze van Vincent. Van Goghs Musée imaginaire, 14 februari-15 juni 2003
Winterthur, Villa Flora, Der Sämann – Vincent van Gogh, 14 juni 2002-30 maart 2003, nr. 15
Parijs, Musée d’Orsay, Millet – Van Gogh, 14 september 1998-10 januari 1999
Edinburgh, National Gallery of Scotland, Monet to Matisse. Landscape Painting in France 1874-1914, 11 augustus-23 oktober 1994, nr. 237
Amsterdam, Rijksmuseum Vincent van Gogh, De schilders van Tachtig. Nederlandse schilderkunst 1880-1895, 1 maart-26 mei 1991
Glasgow, Burrell Collection, The Age of Van Gogh. Dutch Painting 1880-1895, 10 november 1990-10 februari 1991
Amsterdam, Rijksmuseum Vincent van Gogh, Van Gogh & Millet, 9 december 1988-26 februari 1989
Rome, Galleria Nazionale d’Arte Moderna, Vincent van Gogh, 28 januari-4 april 1988
Nagoya, Aichi Prefectural Art Gallery, Vincent van Gogh exhibition, 24 februari-14 maart 1977
Kyoto, National Museum of Modern Art (Kyoto), Vincent van Gogh exhibition, 6 januari-20 februari 1977
Tokyo, National Museum of Western Art (Tokyo), Vincent van Gogh exhibition, 30 oktober-19 december 1976
Bern, Kunstmuseum Bern, Vincent van Gogh. Collection du Musée National Vincent van Gogh à Amsterdam, 25 januari-15 april 1973, nr. 39
Straatsburg, Musée d’Art Moderne et Contemporain Strasbourg, Vincent van Gogh. Collection du Musée National Vincent van Gogh à Amsterdam, 22 oktober 1972-15 januari 1973
Bordeaux, Musée des Beaux-Arts (Bordeaux), Vincent van Gogh. Collection du Musée National Vincent van Gogh à Amsterdam, 21 april-20 juni 1972
Parijs, Orangerie des Tuileries, Vincent van Gogh. Collection du Musée National Vincent van Gogh à Amsterdam, 21 december 1971-10 april 1972, nr. 98
New York, Brooklyn Museum of Art, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 14 februari-4 april 1971, nr. 59
San Francisco, M.H. de Young Memorial Museum, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 11 december 1970-31 januari 1971, nr. 59
Baltimore, Baltimore Museum of Art, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 11 oktober-29 november 1970, nr. 59
Philadelphia (Pennsylvania), Philadelphia Museum of Art, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 28 februari-5 april 1970
Saint Louis (Missouri), City Art Museum of Saint Louis, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 20 december 1969-1 februari 1970
Los Angeles, Los Angeles County Museum of Art, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 14 oktober-1 december 1969
Londen, Hayward Gallery, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings of the Vincent van Gogh Foundation Amsterdam, 23 oktober 1968-12 januari 1969, nr. 177
Wolfsburg, Stadthalle Wolfsburg, Vincent van Gogh. Gemälde, Aquarelle, Zeichnungen, 18 februari-2 april 1967, nr. 72
New York, Solomon R. Guggenheim Museum, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 2 april-28 juni 1964, nr. 51
Washington, Washington Gallery of Modern Art, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 2 februari-19 maart 1964, nr. 51
Humlebaek, Louisiana Museum of Modern Art, Vincent van Gogh. Malerier og tegninger, 24 oktober-15 december 1963, nr. 51
Kansas City, William Rockhill Nelson Gallery of Art and Mary Atkins Museum of Fine Arts, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 7 februari-26 maart 1963
Detroit, Detroit Institute of Arts, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 11 december 1962-29 januari 1963
Pittsburgh (Pennsylvania), Carnegie Institute, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 18 oktober-4 november 1962
Boston, Museum of Fine Arts Boston, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 22 maart-29 april 1962
Buffalo (New York), Albright Art Gallery, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 30 januari-11 maart 1962
Cleveland, Cleveland Museum of Art, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 5 december 1961-14 januari 1962
Baltimore, Baltimore Museum of Art, Vincent van Gogh. Paintings, Watercolors and Drawings, 18 oktober-26 november 1961
Seattle, Seattle Art Museum, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 7 maart-19 april 1959, nr. 73
Portland (Oregon), Portland Art Museum (Oregon), Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 28 januari-1 maart 1959, nr. 73
Los Angeles, Los Angeles County Museum of Art, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 10 december 1958-18 januari 1959, nr. 73
San Francisco, M.H. de Young Memorial Museum, Vincent van Gogh. Paintings and Drawings, 6 oktober-30 november 1958, nr. 73
Leeuwarden, Fries Museum, Vincent van Gogh uit de collectie Ir. V.W. van Gogh, Stedelijk Museum Amsterdam, 14 april-13 mei 1956
Newcastle upon Tyne, Laing Art Gallery, Vincent van Gogh. Paintings & Drawings, Mainly from the Collection of Ir. V.W. van Gogh, 11 februari-24 maart 1956, nr. 73
Manchester (Engeland), Manchester City Art Gallery, Vincent van Gogh. Paintings & Drawings, Mainly from the Collection of Ir. V.W. van Gogh, 17 december 1955-4 februari 1956, nr. 73
Liverpool, Walker Art Gallery, Vincent van Gogh. Paintings & Drawings, Mainly from the Collection of Ir. V.W. van Gogh, 29 oktober-10 december 1955, nr. 73
Antwerpen, Zaal Comité voor Artistieke Werking, Vincent van Gogh, 7 mei-19 juni 1955, nr. 324
Bern, Kunstmuseum Bern, Vincent van Gogh, 27 november 1954-30 januari 1955, nr. 65
Zürich, Kunsthaus Zürich, Vincent van Gogh, 9 oktober-21 november 1954, nr. 63
Toledo (Ohio), Toledo Museum of Art, Vincent van Gogh 1853-1890, 7 maart-30 april 1954, nr. 140
Philadelphia (Pennsylvania), Philadelphia Museum of Art, Vincent van Gogh 1853-1890, 2 januari-28 februari 1954, nr. 140
Saint Louis (Missouri), City Art Museum of Saint Louis, Vincent van Gogh 1853-1890, 17 oktober-13 december 1953, nr. 140
Amsterdam, Stedelijk Museum Amsterdam, Eeuwfeest Vincent van Gogh, 23 juli-20 september 1953, nr. 161
Otterlo, Kröller-Müller Museum, Eeuwfeest Vincent van Gogh, 24 mei-19 juli 1953, nr. 161
Den Haag, Gemeentemuseum Den Haag, Vincent van Gogh, 30 maart-17 mei 1953, nr. 166
Eindhoven, Van Abbemuseum, Vincent van Gogh, 22 maart-4 mei 1952
Enschede, Rijksmuseum Twenthe, Vincent van Gogh, 20 februari-16 maart 1952
Saint-Rémy-de-Provence, Hôtel de Sade, Vincent van Gogh en Provence, 5-27 mei 1951, nr. 70
Grenoble, Musée de Grenoble, Vincent van Gogh, 30 maart-2 mei 1951
Lyon, Musée de Lyon, Vincent van Gogh, 5 februari-27 maart 1951, nr. 70
Chicago, Art Institute of Chicago, Vincent van Gogh Paintings and Drawings. A Special Loan Exhibition, 1 februari-16 april 1950, nr. 128
New York, Metropolitan Museum of Art, Vincent van Gogh Paintings and Drawings. A Special Loan Exhibition, 21 oktober 1949-15 januari 1950
Middelburg, Kunstmuseum Middelburg, Van Gogh-tentoonstelling, 9 april-1 mei 1949
Den Haag, Gemeentemuseum Den Haag, Vincent van Gogh. Collectie ir. V.W. van Gogh, 12 oktober 1948-10 januari 1949
Oslo, Kunstnernes Hus, Vincent van Gogh, 24 april-15 mei 1948, nr. 57
Bergen (Noorwegen), Kunstforening, Vincent van Gogh, 23 maart-18 april 1948, nr. 57
Groningen, Museum van Oudheden, Vincent van Gogh, 18 oktober-16 november 1947
Kopenhagen, Charlottenborg, Vincent van Gogh. Udstilling af malerier og tegninger, 22 juni-14 juli 1946
Malmö, Malmö Museum, Vincent van Gogh. Utställning anordnad till förmån för svenska hollandshjälpen, 29 mei-16 juni 1946, nr. 88
Göteborg, Göteborgs Konstmuseum, Vincent van Gogh. Utställning anordnad till förmån för svenska hollandshjälpen, 3-26 mei 1946, nr. 88
Stockholm, Nationalmuseum (Stockholm), Vincent van Gogh. Utställning anordnad till förmån för svenska hollandshjälpen, 8 maart-28 april 1946, nr. 88
Amsterdam, Stedelijk Museum Amsterdam, Vincent van Gogh. Werken uit de verzameling van Ir. V.W. van Gogh, in bruikleen afgestaan aan de Gemeente Amsterdam, 14 februari 1931-1931
Amsterdam, Stedelijk Museum Amsterdam, Vincent van Gogh en zijn tijdgenooten, 6 september-2 november 1930, nr. 84
Utrecht, Vereeniging Voor de Kunst, Tentoonstelling van schilderijen door Vincent van Gogh, 1 mei-5 juni 1929
Wenen, Neue Galerie, Vincent van Gogh. Gemälde, 5 mei-17 juni 1928, nr. 37
Frankfurt am Main, Galerie M. Goldschmidt, Vincent van Gogh. Gemälde, 15 maart-15 april 1928, nr. 40
Berlijn, Kunstsalon Paul Cassirer, Vincent van Gogh. Gemälde, 15 januari-1 maart 1928, nr. 64
München, Glaspalast, I. Allgemeine Kunst-Ausstellung, 1 juni-3 oktober 1926, nr. 2077
Den Haag, Pulchri Studio, Tentoonstelling Vincent van Gogh, 21 maart-26 april 1925, nr. 13
Parijs, Galerie Marcel Bernheim, Exposition rétrospective d’oeuvres de Vincent van Gogh (1853-1890), 5-24 januari 1925, nr. 44
Stuttgart, Württembergischer Kunstverein, Ausstellung Vincent van Gogh 1853-1890, 12 oktober-30 november 1924, nr. 32
Zürich, Kunsthaus Zürich, Vincent van Gogh, 3 juli-10 augustus 1924, nr. 62
Bazel, Kunsthalle Basel, Vincent van Gogh, 27 maart-4 mei 1924, nr. 63
Londen, Leicester Galleries, Works by Vincent van Gogh, 1 december 1923-15 januari 1924
Parijs, Instelling onbekend, Exposition des peintres de l’ecole post-impressionniste, november 1923
Chicago, Chicago Arts Club, A Selected Group of American and French Painters, 21 november-12 december 1921
New York, Metropolitan Museum of Art, Loan Exhibition of Impressionist and Post-Impressionist Paintings, 3 mei-15 september 1921, nr. 124
New York, Montross Gallery, Vincent van Gogh Exhibition, 23 oktober-31 december 1920, nr. 60
Keulen, Städtische Ausstellungshalle am Aachener Tor, Internationale Kunstausstellung des Sonderbundes westdeutscher Kunstfreunde und Künstler zu Cöln 1912, 25 mei-30 september 1912, nr. 71
Breslau, Galerie Ernst Arnold, Ausstellung Vincent van Gogh 1853-1890, februari 1912, nr. 37
Dresden, Galerie Ernst Arnold, Ausstellung Vincent van Gogh 1853-1890, februari 1912, nr. 37
Bremen, Kunsthalle Bremen, Zonder titel, 6 december 1911-8 januari 1912
Hamburg, Galerie Commeter, [Vincent van Gogh], 11 oktober 1911-januari 1912, nr. 22
Amsterdam, Larensche Kunsthandel, Tentoonstelling van schilderijen en teekeningen van Vincent van Gogh, 16 juni-14 augustus 1911
Leiden, Het Leidsche Volkshuis, Schilderijen en tekeningen van Van Gogh, 14-18 november 1910
Chemnitz, Kunstsalon Gerstenberger, Vincent van Gogh, april 1910
Dresden, Galerie Ernst Arnold, Vincent van Gogh, februari-maart 1910
Frankfurt am Main, Woning Herr Carl Marcus (directeur Frankfurter Kunstverein), Vincent van Gogh, januari 1910
München, Brakl, Vincent van Gogh, oktober-december 1909, nr. 33
Berlijn, Kunstsalon Paul Cassirer, [titel onbekend], oktober 1908, nr. 52
Amsterdam, Kunsthandel C.M. van Gogh, Vincent van Gogh tentoonstelling, 3-24 september 1908
Den Haag, Kunsthandel C.M. van Gogh, Vincent van Gogh tentoonstelling, zomer 1908
Frankfurt am Main, Frankfurter Kunstverein, V. van Gogh Ausstellung, 14-28 juni 1908, nr. 59
Dresden, Kunsthandlung Emil Richter, Vincent van Gogh/Paul Cézanne, april-mei 1908
München, Moderne Kunsthandlung, Vincent van Gogh, maart-april 1908, nr. 48
Parijs, Galerie Bernheim-Jeune, Cent tableaux de Vincent van Gogh, 6 januari-1 februari 1908
Hagen, Museum Folkwang, Vincent van Gogh. Gemälde, september 1905, nr. zonder nr.
Amsterdam, Stedelijk Museum Amsterdam, Tentoonstelling Vincent van Gogh, 15 juli-1 september 1905, nr. 178
Literatuur
Bergsma, Rieta, Bionda, Richard W.A., Blotkamp, Carel, Endt, Enno, Smoorenburg, Sanne van, The age of Van Gogh : dutch painting 1880-1895, Zwolle, 1990, p. 145
Steenhoff, W.J., Catalogus Vincent van Gogh : werken uit de verzameling van Ir. V.W. van Gogh, in bruikleen afgestaan aan de Gemeente Amsterdam, Amsterdam, 1931, p. 34
Hulsker, Jan, The complete works of Vincent van Gogh, Tokyo, 1978, vol. 2. pl. 232
Hendriks, Ella, Johnson jr., C. Richard, Loeff, Luuk van der, First international workshop on image processing for artist identification, Amsterdam, 2007, p. 34, 70, 93
Renders, W., De invloed van Millet op Van Gogh, p. 15-17
Kelly, Simon, Dijk, Maite van, Bakker, Nienke, Yoder, Abigail, Jean-François Millet : sowing the seeds of Modern Art, Bussum, 2019, p. 133
Kelly, Simon, Dijk, Maite van, Bakker, Nienke, Yoder, Abigail, Jean-François Millet : zaaier van de moderne kunst, Bussum, 2019, p. 133
Feilchenfeldt, Walter, Jr., Karl Ernst Osthaus und die Werke van Goghs, p. 169-177
Bouret, J., L’école de Barbizon et le paysage Français au XIXe siècle, Lausanne, 2016, p. 211
Kornhoff, Oliver, Treusch, T., Czymmek, G., Blöcker, Susanne, Lichtgestöber : der Winter im Impressionismus, Bielefeld, 2013, p. 149
Kelly, Simon, Dijk, Maite van, Bakker, Nienke, Yoder, Abigail, Millet and Modern Art : from Van Gogh to Dalí, Amsterdam, 2019, p. 133
Bremmer, Hendricus Petrus, Moderne kunstwerken : schilderijen, teekeningen en beeldhouwwerken, Amsterdam, 1903-1910, vol. 7
Clarke, Michael, Thomson, Richard, Monet to Matisse : landscape painting in France 1874-1914, 1994, p. 152
Hulsker, Jan, The new complete Van Gogh : paintings, drawings, sketches, Amsterdam, 1996, p. 432-434
Goodman, D., The plow and the Harrow : van Gogh and Millet, p.b1
Uitert, Evert van, Hoyle, Michael, Crimpen, Han van, The Rijksmuseum Vincent van Gogh, Amsterdam, 1987, p. 254-255, 347
Leeman, Fred, Der Sämann : Vincent van Gogh : Werke aus der Sammlung Arthur und Hedy Hahnloser-Bühler und aus Schweizer und Internationalem Museumsbesitz, Wintherthur, 2002, p. 39-41, 57-58, 61, 63
Bionda, Richard W.A., Blotkamp, Carel, De schilders van Tachtig : nederlandse schilderkunst 1880-1895, Zwolle, 1991, p. 170
Rathbone, Eliza E., Robinson, W.H., Steele, E., Albro, Sylvia, Travers Newton, H., Olmsted, Galina K., Van Gogh’s repetitions, New Haven, 2013, p. 30-31
Vellekoop, Marije, Hendriks, Ella, Jansen, Leo, Meedendorp, Teio, Bakker, Nienke, Dijk, Maite van, Van Gogh’s studio practice, Amsterdam, 2013, p. 110, 113-115, 120-123, 130, 185, 190, 195, 242, 250
Homburg, Cornelia, Kelly, Simon, Prins, Laura, Reynaerts, Jenny, Van Gogh : into the undergrowth, Cincinnati, 2016, p. 28
Veldhorst, Natascha, Van Gogh and music : a symphony in blue and yellow, New Haven, 2018, p. 95-97
Heugten, Sjraar van, Greer, Joan Eileen, Gott, Ted, Van Gogh and the Seasons, Victoria, 2017, p. 53, 154-155, 252
Conisbee, Philip, Heugten, Sjraar van, Tilborgh, Louis van, Van Gogh & Millet, Amsterdam ; Zwolle, 1988, p. 117
Heugten, Sjraar van, Vellekoop, Marije, Jansen, Leo, Moens, Bart G., Van Gogh in de Borinage : de geboorte van een kunstenaar, Brussel, 2015, p. 37
Heugten, Sjraar van, Van Gogh in Provence : modernizing tradition, Arles, 2016, p. 104, 110, 126-127, 139
Leeuw, Ronald de, Van Gogh Museum : schilderijen en pastels, Zwolle, 1993, p. 218
Wells, W., Variations on a winter landscape by Millet, p. 5-8, 33
Frezzotti, Stefanie, Heugten, Sjraar van, Pagnotta, Francesca, Vincent van Gogh, Milaan; Rome, 1988, [unpaged]
Feilchenfeldt, Walter, Jr., Vincent van Gogh : Die Gemälde 1886-1890 : Händler, Sammler, Ausstellungen : Die Frühen Provenienzen, Wädenswil, 2009, p. 192
Feilchenfeldt, Walter, Jr., Vincent van Gogh : die Gemälde 1886-1890 : Händler, Sammler, Ausstellungen : die Frühen Provenienzen, Wädenswil, 2009, p. 192
Feilchenfeldt, Walter, Jr., Vincent van Gogh : the years in France : complete paintings 1886-1890 : dealers, collectors, exhibitions, provenance, London, 2013, p. 194
Haag, Sabine, Leeuw, Ronald de, Becker, C. (Christoph), Pfaffenbichler, M., Schmoll gen. Eisenwerth, Joseph Adolf, Lehner-Jobst, C., Wintermärchen : Winter-Darstellungen in der europäischen Kunst von Bruegel bis Beuys, Zürich, 2011, p. 372-374
Faille, Jacob Baart de la, Gelder, Jan Gerrit van, Hammacher, A.M., The works of Vincent van Gogh : his paintings and drawings, Amsterdam, 1970, p. 254-255, 636
Naifeh, Steven, Van Gogh and the artists he loved, New York, 2021, p. 85
Stevens, Mary Anne, Riopelle, Christopher, Domercq, Julien, After Impressionism : inventing modern art, London, 2023, pp. 64, 86-87